Kazek Urbańczyk
Strona Zespołu Synodalnego

Duch Święty w sakramentach
(szczególnie w Eucharystii)

Materiały dyskusyjne na czerwiec 1998

Temat poprzedni       Spis treści       Temat następny
Powrót do strony katolickiej   Powrót do strony głównej
Chętnie poznam Twoje uwagi, napisz pod:   kazeku@poczta.onet.pl

Widzieć

Góra strony       Ocenić       Działać       Stopka strony

1. Wiedza o roli Ducha Świętego w sakramentach, to dla większości wiernych "wyższa teologia" . Jeśli ktoś sam się specjalnie nie zainteresuje, kto jedynie biernie się zda na to, co Kościół mu poda do wierzenia, ma na ten temat wiedzę praktycznie zerową.

2. O roli Ducha Świętego w sakramentach nie mówi się podczas katechizacji, nie mówi się na kazaniach, nie ma o tym nic w książeczkach do nabożeństwa, nawet "Mszalik Rzymski na niedziele i święta dla wiernych", opracowany przez Benedyktynów Tynieckich (Kraków 1993), mimo iż ma obrzędy udzielania sakramentów, poprzedzone sporymi wstępami, temat ten pomija (z wyjątkiem bierzmowania i wzmianki przy sakramencie kapłaństwa).

3. Stąd przeciętny wierny, gdy go o to zapytać, odpowiada: w sakramentach jest Bóg, a więc zapewne jakoś i Duch Święty, choć trudno ocenić co należy do której Osoby Boskiej i nawet nie bardzo wiadomo, czy należy to działanie rozbijać na poszczególne Osoby Boskie.

4. Wiedza o sakramentach jest bardzo mała, trudno więc oczekiwać, by łączono sakramenty z Duchem Świętym. Sakrament to widzialny znak niewidzialnej łaski (więc gdzie tu miejsce Ducha Świętego?).

5. Chrzest to zgładzenie skutków grzechu pierworodnego, obdarzenie łaską uświęcającą, czyni nas dziećmi Bożymi itd. Mimo, że przy udzielaniu chrztu padają słowa o odrodzeniu z wody i Ducha Świętego, są tacy, co chrzest łączą z odrodzeniem z wody, a odrodzenie z Ducha Świętego kojarzą z bierzmowaniem.

6. Nawet i w sakramencie bierzmowania dla wielu rola Ducha Świętego wydaje się bierna: to Chrystus udziela nam pełni darów Ducha Świętego, a Duch Święty biernie daje się udzielać.

7. W Eucharystii spotykamy się z Chrystusem, pod postaciami chleba i wina przemienionymi w Jego Ciało i Krew przez kapłana mocą otrzymaną od Chrystusa drogą sukcesji apostolskiej.

8. Jest modlitwa do Ducha świętego przygotowująca do rachunku sumienia. Ale ma on jedynie oświecić umysł penitenta. W niczym się to nie wiąże z odpuszczaniem grzechów. W sakramencie pokuty ksiądz (ewentualnie Chrystus) odpuszcza nam grzechy. Tu jestem ksiądz i ja, oraz tajemnica spowiedzi, nie ma tu miejsca dla " trzeciego", któryby "podsłuchiwał".

9. Sakrament namaszczenia chorych nie budzi zainteresowania. Lepiej nic na jego temat nie wiedzieć, "bo można wykrakać".

10. W sakramencie kapłaństwa - Duch Święty jest raz po raz wymieniany, ale przeciętny wierny kapłaństwo łączy z powołaniem, przekazywaniem władzy i sukcesją apostolską, nie z Duchem Świętym.

11. Co się tyczy sakramentu małżeństwa, to można wręcz spotkać wiernych wątpiących w sakramentalność małżeństwa, będących zdania, że Kościół za bardzo zagląda pod kołdrę kochających się młodych. Po co tam jeszcze ma być Duch Święty?

12. W liturgii każdego z sakramentów Duch Święty jest wzywany i wspominany, ale nieraz sami księża czynią to tak, jakby była to rzecz bez większego znaczenia.

Np. przy sakramencie małżeństwa, wezwaniu kapłana: Prośmy Ducha Świętego, aby uświęcił ten związek i dał narzeczonym łaskę wytrwania. Niech ich miłość przez Niego umocniona, stanie się znakiem miłości Chrystusa i Kościoła odpowiada samotnie z dala organista, śpiewając trzy (tylko!) zwrotki z hymnu O Stworzycielu Duchu, przyjdź, a celebrans i wierni przestępują z nogi na nogę, niecierpliwiąc się kiedy skończy.

13. Ludzie świadomie pogłębiający swoją wiedzę religijną wiedzą co nieco na temat Ducha Świętego, ale większość książek na temat sakramentów akcentuje rolę Chrystusa, znaczenie łaski i Duch Święty w tym najczęściej ginie.

Największej wiedzy można oczekiwać u wiernych zaangażowanych w Ruch Odnowy w Duchu Świętym.

Ocenić

Góra strony       Widzieć       Działać       Stopka strony

1. Dzieło Chrystusa w liturgii ma charakter sakramentalny, ponieważ Jego misterium zbawienia uobecnia się w niej mocą Ducha Świętego; Jego Ciało, którym jest Kościół, jest jakby sakramentem (znakiem i narzędziem), w którym Duch Święty rozdziela misterium zbawienia. Przez swoje czynności liturgiczne Kościół pielgrzymujący uczestniczy już w liturgii niebieskiej, otrzymując jej przedsmak. (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1111)

2. Sakramenty są "sakramentami Kościoła" w podwójnym znaczeniu: są sakramentami " przez Kościół" i "dla Kościoła" . Są one sakramentami " przez Kościół", ponieważ jest on sakramentem działania Chrystusa, który dokonuje w nim swego dzieła dzięki posłaniu Ducha Świętego. Są one także "dla Kościoła" , będąc "sakramentami, które budują Kościół" , ponieważ ukazują i udzielają ludziom, zwłaszcza w Eucharystii, tajemnicę komunii Boga Miłości, Jednego w Trzech Osobach. (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1118)

3. Zostaliście obmyci uświęceni i usprawiedliwieni w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa i przez Ducha Boga naszego (1Kor 6,11)
Widzialne elementy sakramentalnego obrzędu chrztu oznaczają różne jego skutki. Zanurzenie w wodzie mówi o symbolice śmierci i oczyszczenia, a także o odrodzeniu i odnowieniu. Dwoma najważniejszymi skutkami chrztu są oczyszczenie z grzechów i nowe narodzenie w Duchu Świętym. (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1262)

4. Apostołowie Piotr i Jan wkładali na nich (ochrzczonych) ręce, a oni otrzymywali Ducha Świętego (Dz 8,17). A kiedy Paweł włożył na nich ręce, Duch Święty zstąpił na nich (Dz 19,6).
Bierzmowanie udoskonala łaskę chrztu; jest ono sakramentem, który daje Ducha Świętego, aby głębiej zakorzenić nas w synostwie Bożym, ściślej wszczepić w Chrystusa, umocnić naszą więź z Kościołem, włączyć nas bardziej do jego posłania i pomóc w świadczeniu o wierze chrześcijańskiej słowem, któremu towarzyszą czyny. (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1316).

5. Istotnymi znakami sakramentu Eucharystii są pszenny chleb i wino gronowe, nad którymi wzywa się błogosławieństwa Ducha Świętego i kapłan wypowiada słowa konsekracji, będące słowami Jezusa z Ostatniej Wieczerzy: To jest Ciało moje za was wydane... To jest kielich Krwi mojej... (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1412).

6. Wieczorem owego pierwszego dnia... przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł (do Apostołów): <<Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane..>> (J 20,19. 22-23).
Rolę Ducha Świętego również akcentuje formuła rozgrzeszenia: "Bóg, Ojciec miłosierdzia, który pojednał świat ze sobą przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. I ja odpuszczam tobie grzechy w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego."

7. Pierwszą łaską sakramentu namaszczenia chorych jest łaska umocnienia, pokoju i odwagi, by przezwyciężyć trudności związane ze stanem ciężkiej choroby lub niedołęstwem starości. Ta łaska jest darem Ducha Świętego, który odnawia ufność i wiarę w Boga oraz umacnia przeciw pokusom złego ducha, przeciw pokusie zniechęcenia i trwogi przed śmiercią. Wsparcie Pana przez moc Jego Ducha ma prowadzić chorego do uzdrowienia duszy, a także do uzdrowienia ciała, jeśli taka jest wola Boża. ponadto, jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone (Jk 5,15). (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1520)
Na Ducha Świętego zwraca uwagę formuła sakramentu: "Przez to święte namaszczenie niech Pan w swoim nieskończonym miłosierdziu wspomoże ciebie łaską Ducha Świętego. Pan, który odpuszcza ci grzechy, niech cię wybawi i łaskawie podźwignie".

8. Urząd prezbiterów jest związany z biskupstwem, uczestniczy we władzy, mocą której sam Chrystus Ciało swoje buduje, uświęca i rządzi. Dlatego też kapłaństwo prezbiterów zakłada wprawdzie sakramenty chrześcijańskiego wtajemniczenia, zostaje jednak udzielone przez ten specjalny sakrament, mocą którego prezbiterzy dzięki namaszczeniu Ducha Świętego zostają naznaczeni szczególnym znamieniem i tak upodabniają się do Chrystusa Kapłana, aby mogli działać w zastępstwie Chrystusa-Głowy. (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1563)
Istotny obrzęd sakramentu święceń dla wszystkich trzech stopni stanowi włożenie rąk przez biskupa na głowę wyświęcanego, a także specjalna modlitwa konsekracyjna, będąca prośbą do Boga o wylanie Ducha Świętego i udzielenie Jego darów dostosowanych do posługi, do której kandydat jest wyświęcany. (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1573)

9. Aby rodzina, której początek daje sakrament małżeństwa mogła być Kościołem domowym, małżonkowie potrzebują szczególnego umocnienia Duchem świętym.
W epiklezie tego sakramentu małżonkowie otrzymują Ducha Świętego jako komunię miłości Chrystusa i Kościoła, Jest on pieczęcią ich przymierz, zawsze żywym źródłem miłości, mocą, w której będzie odnawiać się ich wierność. (Katechizm Kościoła Katolickiego pkt 1624)

Działać

Góra strony       Widzieć       Ocenić       Stopka strony

1. Należy zadać pierwsze i podstawowe pytanie: czy urzędowe kościelne duszpasterstwo w ogóle widzi potrzebę i celowość szerzenia wśród wiernych wiedzy o Duchu Świętym i Jego roli w sakramentach Kościoła?

2. Jeśli tak, to istniej potrzeba przeorania wrażliwości duszpasterskiej większości duchowieństwa, wliczając w to nawet tak znakomitych i zasłużonych autorów, jak Benedyktyni Tynieccy. Trzeba przepatrzyć programy katechizacji, podręczniki, książeczki do nabożeństwa itd.

3. Można uważać, że wystarczy nam wiedza o łasce i nie jest konieczne łączenie łaski z osobą Ducha Świętego. Czy wtedy jednak nie powracamy do Starego Przymierza, które nie znało Ducha Świętego jako osoby? Czy pomijając działanie Ducha Świętego jako osoby nie zbliżamy się do drogi Świadków Jehowy?

4. Czy jest możliwość mówienia więcej o Duchu Świętym przy znanych trudnościach na jakie napotyka katechizacja i wszystkich jej ograniczeniach?

5. Trzeba zwracać uwagę, by rola Ducha Świętego nie była pomijana w naukach dla przyjmujących sakramenty, zwłaszcza w naukach dla rodziców i chrzestnych, czy na kursach przedmałżeńskich (a tak często się zdarza). Można w komentarzach i pouczeniach przy udzielaniu sakramentów przypominać ten jago aspekt. Ale wymaga to dużej kultury od szafarzy sakramentu, by nie wypadła rzecz drętwo i nie była jedynie zanudzaniem wiernych.

6. Czasem może wystarczyłoby, aby szafarz sakramentu, przy jego udzielaniu, zaakcentował odpowiedni fragment formuły głosem lub gestem, aby słowa o Duchu Świętym nie umykały świadomości obecnych.
Hymn O Stworzycielu Duchu przyjdź przy sakramencie małżeństwa powinien być także śpiewany przy ołtarzu, jeśli nie przez celebransa, to przez ministrantów czy asystę.

7. Trzeba aby ci, którzy się interesują wiedzą religijną i pragną ją pogłębiać, mieli większe możliwości usłyszeć o działaniu Ducha Świętego. Trzeba częściej ten temat poruszać na rekolekcjach, dniach skupienia, w grupach modlitewnych, ruchach kościelnych.

8. Jest tu na pewno spore miejsce dla prasy katolickiej, i mediów, wydawnictw.

9. Nowy katechizm - w licznych punktach mówi o roli Ducha Świętego, ale dla wielu wiernych jest on zbyt obszerny, zbyt trudny do czytania. Jak się wypowiadają, "w porównaniu z nowym katechizmem Pismo Święte to beletrystyka".
Czemu w oparciu o nowy katechizm nie powstał katechizm krajowy, polski? Czemu nie powstają katechizmy dla wiernych, pisane bardziej przystępnym językiem?

Góra strony    Widzieć       Ocenić       Działać